Przebarwienia skóry to częsta przypadłość dotykająca zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Są to ciemne plamy o różnej wielkości i gładkiej powierzchni. Powstają w wyniku lokalnego nagromadzenia melaniny, czyli pigmentu skóry. Zwykle nie stanowią zagrożenia dla stanu zdrowia, ale w zależności od ich umiejscowienia mogą generować problem natury estetycznej. Powstanie przebarwień skóry powiązane jest z wieloma czynnikami i procesami zachodzącymi w skórze.
Przyczyny powstania przebarwień skóry
- Procesy starzenia się skóry — przebarwienia częściej występują po 40 roku życia
- Dużą ekspozycją na światło słoneczne — szczególnie promieniowanie UV
- Przewlekłe zmiany zapalne na skórze
- Uszkodzenia skóry, poparzenia lub odmrożenia
- Predyspozycje genetyczne
- Zmiany w gospodarce hormonalnej — przy terapiach hormonalnych, menopauzie, ciąży lub stosowaniu antykoncepcji hormonalnej
- Terapie lekowe — leki sprzyjające powstawaniu przebarwień to min. tetracykliny, NLPZ, barbiturany, fenytoina, niektóre leki przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe, cytostatyki.
- Stosowanie niektórych typów kosmetyków oraz suplementów diety
Typy zmian barwnikowych
Jak widać istnieje wiele przyczyn powstawania przebarwień na powierzchni skóry. Dlatego same zmiany barwnikowe również możemy podzielić na kilka typów, w zależności od ich pochodzenia.
- Plamy starcze, zwane też plamami wątrobowymi - zmiany o różnych odcieniach koloru brązowego i czarnego. Pojawiają się po 40 roku życia. W kolejnych latach występują w większej ilości i mogą się powiększać. Ich powstawanie powiązane jest głównie z wieloletnim wpływem promieniowania UV na komórki barwnikowe skóry. Plamy starcze lokalizują się zwykle na skórze w rejonach najbardziej wystawionych na słońce, takich jak dłonie, ramiona, dekolt czy twarz.
- Przebarwienia pozapalne - zmiany, w których nagromadzenie barwnika powstało w wyniku lokalnego stanu zapalnego skóry. Najczęściej powiązane są z trądzikiem, atopowym zapaleniem skóry, łuszczycą, czy zmianami alergicznymi. Mogą powstać także w wyniku gojenia ran, odmrożeń lub oparzeń. Przebarwienia pozapalne występują częściej w przypadku nieprawidłowego leczenia i pielęgnacji zmian skórnych (wyciskania krost, rozdrapywania grudek) oraz w sytuacji zwiększonej ekspozycji zmienionej zapalnie skóry na promieniowanie słoneczne.
- Ostuda (inaczej melasma) - zmiana skórna o charakterze brązowych, symetrycznych przebarwień zlokalizowana zwykle na twarzy. Występuje bez objawów stanu zapalnego skóry. Dotyka głównie kobiet. Występowanie ostudy jest powiązane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej oraz działaniem promieni UV.
Jak zapobiegać powstawaniu przebarwień skóry?
- Ograniczenie oddziaływania promieniowanie UV - zarówno promieniowanie słoneczne jak i korzystanie z solarium sprzyja powstawaniu wielu różnych typów przebarwień skórnych. Przed tym niekorzystnym działaniem słońca ochronią nas kremy z filtrem oraz ograniczenie ekspozycji na słońce w godzinach południowych.
- nie należy stosowanie kosmetyków czy suplementów diety mogących powodować powstawanie przebarwień
- należy prawidłowo leczyć stany zapalne skóry i unikać rozdrapywania powstałych zmian skórnych
Należy również pamiętać, że istnieją zmiany skórne o złym rokowaniu, które nie są zwykłymi przebarwieniami. Dlatego tak ważną rolą jest ich wczesna diagnostyka i różnicowanie. W przypadku nieregularnej wypukłej, chropowatej czy powiększającej się zmianie należy zgłosić się pilnie na konsultacje do lekarza dermatologa.
